پس از انجام جراحی تعویض مفصل زانو، یک دوره نقاهت و بهبودی حیاتی است که نیازمند توجه ویژه‌ای به شرایط زندگی روزمره و عادات فردی است. در این دوران، بیماران باید مراقبت‌های خاصی را در منزل انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که بهبودی به بهترین شکل ممکن صورت می‌گیرد. همچنین باید به تغذیه و فعالیت‌های بدنی او توجه ویژه‌ای شود که در این مقاله به صورت کامل درباره آن توضیح داده‌ایم.
شرایط و محیط منزل
- استفاده از واکر: در حدود ۳ تا ۴ هفته اول پس از عمل، استفاده از واکر برای حرکت ضروری است تا فشار کمتری به زانو وارد شود.
- استفاده از دستشویی فرنگی: برای جلوگیری از فشار بیش از حد بر زانو، استفاده از دستشویی فرنگی به جای ایرانی توصیه می‌شود.
- اجتناب از خوابیدن روی زمین: خوابیدن روی تخت به جای زمین توصیه می‌شود تا از فشار و خطر شل شدن پروتز یا شکستگی جلوگیری شود.
- حذف موانع: برداشتن فرش‌ها و قالیچه‌های لیز یا دارای لبه‌های برجسته از مسیرهای رفت و آمد.
- تغییر محل خواب: اگر امکان دارد، تخت خواب بیمار باید به طبقه‌ای منتقل شود که نیازی به استفاده از پله نباشد.
- دسترسی آسان به وسایل مورد نیاز: قرار دادن وسایلی مانند کنترل تلویزیون، چراغ مطالعه، و آب و لیوان در دسترس بیمار.
مراقبت‌های پزشکی و سبک زندگی
مصرف سیگار باید حداقل یک تا سه ماه قبل از عمل و تا سه ماه پس از آن متوقف شود تا خطر عوارض جراحی کاهش یابد و فرایند بهبودی تسریع شود. همچنین توصیه می‌شود که حداقل تا ۶ هفته پس از جراحی از برقراری رابطه زناشویی خودداری شود تا زخم‌ها و بافت‌های تحت درمان به خوبی التیام پیدا کنند.
ورزش و فعالیت‌های بدنی
پس از جراحی تعویض مفصل زانو انجام برخی از فعالیت‌های بدنی و ورزشی برای بیمار ممنوع است از جمله ورزش‌هایی که به زانو فشار وارد می‌کنند مانند دویدن، فوتبال، والیبال، بسکتبال و ورزش‌های رزمی. این در حالی است که انجام فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی و پیاده‌روی‌های سریع به دلیل فشار کمتر بر زانوها، دوچرخه‌سواری و شنا که باعث بهبود و تقویت عضلات زانو می‌شوند، برای بیمار مجاز هستند. همچنین توصیه می‌شود که کوهنوردی پس از ۶ ماه انجام شود. یوگا و پیلاتس نیز به دلیل تمرکز بر تعادل و انعطاف‌پذیری برای بیماران مناسب هستند. ورزش تای چی هم در صورتی که زیر نظر مربی حرفه‌ای انجام شود به تقویت عضلات و بهبود تعادل کمک کند.
اصول کلیدی تغذیه پس از جراحی
جراحی تعویض مفصل زانو، یکی از اقدامات جراحی مهمی است که نیازمند مراقبت‌های ویژه‌ای در دوره نقاهت است. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این مراقبت‌ها، تغذیه مناسب است که نقش کلیدی در تسریع روند بهبودی دارد. بدن پس از چنین جراحی‌ای به مواد مغذی خاصی نیاز دارد تا بتواند به خوبی ترمیم شود.
- پروتئین‌های باکیفیت: پروتئین‌ها برای ترمیم بافت‌ها و عضلات حیاتی هستند. مصرف منابع غنی از پروتئین مانند گوشت مرغ، تخم‌مرغ، گوشت قرمز، و منابع گیاهی مانند حبوبات برای بهبودی ضروری است.
- مکمل‌های پروتئینی: در صورتی که مصرف کافی پروتئین از طریق رژیم غذایی ممکن نباشد، استفاده از مکمل‌های پروتئینی می‌تواند مفید باشد.
- ویتامین‌ها و مواد معدنی: ویتامین‌های C، D و E به همراه سایر مواد معدنی مانند کلسیم و آهن برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود زخم‌ها مهم هستند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه برای تأمین این مواد ضروری است.
- کربوهیدرات‌های پیچیده: برای تامین انرژی مورد نیاز بدن، مصرف کربوهیدرات‌های پیچیده مانند غلات کامل و سیب‌زمینی توصیه می‌شود.
- چربی‌های سالم: چربی‌های غیراشباع مانند روغن زیتون و آووکادو به کاهش التهاب کمک کرده و به ترمیم بافت‌ها سرعت می‌بخشند.
نکات تکمیلی برای مراقبت پس از جراحی
- مراقبت‌های دندانپزشکی: انجام هرگونه درمان دندانپزشکی باید با احتیاط صورت گیرد. توصیه می‌شود که اقدامات دندانپزشکی که ممکن است باعث خونریزی یا عفونت شوند، حداقل یک ماه قبل یا پس از جراحی انجام نشود.
- سایر جراحی‌ها و درمان‌ها: انجام سایر جراحی‌ها یا درمان‌های پزشکی که ممکن است باعث ایجاد باکتری و عفونت شوند، باید با دقت و تحت نظر پزشک صورت گیرد.
در نهایت، توجه به تغذیه و مراقبت‌های پس از جراحی تعویض مفصل زانو به شما کمک می‌کند تا دوره بهبودی را با موفقیت و کمترین مشکل پشت سر بگذارید.