یکی از روش‌های درمانی فیزیوتراپی و تکنیک‌های کاربردی و موثر در درمان بسیاری از آسیب‌ها و عوارض ایجاد شده در بدن و ساختمان اسکلتی و عضلانی بدن، شاک‌ويو‌تراپی است. در این درمان، فیزیوتراپیست از امواج مکانیکی مشابه با امواج صوتی و با قدرت و فرکانسی بالاتر از امواج صوتی استفاده کرده و توسط دستگاه شاک ویو بر بدن و ناحیه آسیب دیده بدن اعمال می‌کند. این روش درمانی برای انواع دردهای مربوط به ساختمان اسکلتی و عضلانی بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ابتدا از این روش درمانی جهت درمان سنگ کلیه استفاده می شد، اما در سال ۱۹۹۰ فیزیوتراپیست‌ها و محققان به این نتیجه رسیدند که می‌توانند جهت بهبود مشکلات تاندونی نیز از این روش درمانی استفاده کنند. در نتیجه از سال ۱۹۹۰ تاکنون از این روش غیرتهاجمی و این جهت درمان بسیاری از مشکلات و عوارض ایجاد شده در بدن استفاده می‌شود.
دستگاه شاک ویو
شاک ویوتراپی توسط دستگاه شاک ویو انجام می‌گیرد. این دستگاه قابلیت درمانی بالایی داشته و به کمک امواج صوتی با قدرتی بالاتر از امواج صوتی به ناحیه آسیب دیده و دردناک اعمال شده و نیروی مکانیکی بالا و همچنین شوک وارد می‌کند. با ورود این شوک بر بافت‌های آسیب‌دیده، تحریک و ترمیم بافت‌ها اتفاق افتاده و وضعیت بیمار رو به‌بهبود می‌رود. دستگاه شاک ویو از تجهیزات نوین پزشکی، ارتوپدی، فیزیوتراپی، اورولوژی و حتی دامپزشکی بوده که می‌تواند در حوزه اسکلتی و عضلانی و همچنین برخی از امراض بدن به بهبود بیمار کمک کند. از مزیت‌های مهم این دستگاه به بهبود سریع درد بیمار و همچنین بازگرداندن دامنه حرکتی بدن می‌توان اشاره کرد.
شاک ویوتراپی برای چه کسانی لازم است؟
از آنجایی که در شاکویوتراپی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده می‌شود، باید گفت شاک ویو برای همه افراد مناسب نیست و افرادی که به امراض خاص قلبی، تومورهای بدخیم، اختلالات عصبی حاد و فشار خون بالا مبتلا هستند و یا قلب آن‌ها توسط باتری کار می‌کند و همچنین زنان‌باردار و کودکان در سنین رشد، نباید تحت درمان شاک‌ویو قرار بگیرند. افرادی که دچار دردهای مزمن عضلانی، مشکلات روتاتورکاف شانه، آسیب تاندون ها، مشکلات سنگ کلیه و… هستند، می‌توانند از این روش درمانی استفاده کنند. باید گفت شاکویوتراپی مناسب ضایعات حاد نیست.
مزایای شاکویوتراپی
- سرعت بخشیدن به فرایند ترمیم و بهبود بافت‌های آسیب‌دیده
- کاهش و تسکین سریع درد و التهابات
- اکسیژن‌رسانی و تغذیه بهتر سلول‌ها و بافت‌های آسیب‌دیده
- تحریک و تولید کلاژن مورد نیاز
- افزایش جریان و گردش‌خون در بافت‌های بدن
- کمک به جوش‌خوردگی بهتر و سریع‌تر استخوان‌های شکسته
- بازگشت سریع عملکرد دامنه‌حرکتی ناحیه آسیب‌دیده بدن
- غیرتهاجمی و ایمن بودن
- آزاد‌سازی نقاط حساس یا ماشه‌ای
- انحلال فیبروبلاست‌های کلسیفیه شده
- پراکنده کردن ماده P یا همان فرستنده عصبی
- کاهش احتمال نیاز به جراحی
مکانیسم و عملکرد شاک ویو
تولید عروق خونی جدید: این روش درمانی توسط دستگاه شاک ویو و با اعمال نیروی مکانیکی و امواج قوی صوتی موجب ایجاد رگ‌های خونی جدید یا نئوواسکولاریزاسیون در بافت‌های آسیب‌دیده بدن شده و به تامین و همچنین اکسیژن‌رسانی و سوخت (تغذیه) بهتر سلول‌ها و بافت‌های آسیب دیده می‌پردازد. در نهایت موجب ترمیم بافت‌های آسیب دیده شده و به بهبود استخوان ها و تاندون‌ها و دیگر بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کند.
بهبود التهابات مزمن: امواج شاک‌ویو با نفوذ در بافت‌های آسیب دیده بدن می‌توانند به ترمیم ضایعات و همچنین بهبود التهابات ایجاد شده در بافت نیز کمک کنند. شاکویوتراپی باعث افزایش میزان فعالیت سلول‌های ماست سل شده و موجب ترشح موادی می‌شود که به کاهش التهاب و بهبود فرایند ترمیم کمک می‌کنند.
تحريك كلاژن سازی: شاکویوتراپی بر روی بافت‌های آسیب دیده می‌تواند موجب تحریک و تولید کلاژن مورد نیاز بافت های بدن شود و در نهایت به بهبود الیاف کلاژن و ترمیم بافت‌های تاندونی آسیب دیده بدن کمک کند.
جذب كلسيم رسوب كرده در تاندون‌ها: شاکویوتراپی می‌تواند کلسیم اضافی بدن را که موجب ایجاد مشکلاتی از جمله تشکیل ضایعات و خارپاشنه در بدن می‌شود را جذب تاندون‌های بدن کند و از ایجاد خارپاشنه و دیگر عوارضی که به رسوب کلسیم در بدن مربوط می‌شود، جلوگیری کند.
کاربردهای شاک ویو تراپی
درمان عارضه خارپاشنه
از آنجایی که خارپاشنه به دلیل تجمع و رسوب کلسیم درد پاشنه پا ایجاد می شود و موجب ناراحتی و دردهای شدید پاشنه پا می گردد. امواج شاک‌ویو موجب جذب و از بین رفتن رسوب کلسیم موضعی در استخوان پاشنه و فاشیا کف پا می‌شود.
درمان عوارض مربوط به شانه و دردهای شانه
از دیگر کاربردهای شاکویوتراپی می‌توان به درمان دردهای مزمن شانه و همچنین آسیب‌های تاندون‌های روتاتور کاف، شانه یخ زده، سندروم گیرافتادگی شانه و…. اشاره کرد. شاکویوتراپی به کمک امواج پر قدرت شاک ویو و اعمال نیروی مکانیکی به ناحیه دردناک شانه به بهبود درد و تورم شانه کمک کرده و موجب افزایش دامنه حرکتی شانه و بازگشت عملکرد عادی شانه می‌شود.
درمان عارضه آرنج تنیس بازان
عارضه آرنج تنیس بازان با درد، التهاب و کاهش دامنه حرکتی آرنج دست همراه بوده و حدود ۱۰درصد از افرادی که در رشته ورزشی تنیس فعالیت می‌کنند، دچار این عارضه می‌شوند. شاکویوتراپی به تحریک و ترمیم بافت‌های آسیب دیده پرداخته و موجب کاهش التهاب و درد آرنج می‌شود. این روش درمانی از سریع‌ترین روش‌های درمان آرنج تنیس‌بازان بوده و معمولا به سرعت و با گذشت ۵ جلسه فیزیوتراپی با شاک‌ویو بهبود می‌یابد.
درمان عارضه تاندونیت‌های مزمن
تاندون‌های بدن در نواحی مختلف بخصوص دست و پا به دلیل فعالیت‌های تکراری دچار فشردگی و آسیب‌های جزئی می‌شوند. با گذشت زمان این آسیب‌ها تبدیل به تاندینوپاتی مزمن و یا تاندونیت و التهاب‌های مزمن شده و موجب اختلال در عملکرد و فعالیت این نواحی می‌شود. شاکویوتراپی با افزایش گردش خون، تحریک و ترمیم بافت‌ها به کاهش التهاب کمک کرده و در نهایت موجب بهبود وضعیت بیمار می‌شود.
درمان کلسیفیکاسیون
التهاب کلسیفه از مشکلات مزمن و دردناک بوده که در شانه ایجاد شده و موجب ناراحتی و عدم چرخش آسان شانه می‌شود. فرد مبتلا به این عارضه دچار دردهای مزمن در ناحیه شانه و همچنین محدودیت حرکتی شانه می‌شود. امواج شاک ویو با فرکانس و قدرت بسیار بالا موجب پخش‌شدن نقاط کلسیفه شدن در شانه شده و موجب فرایند جذب و حذف آن‌ها می‌شود.
درمان درد ساق پا و شین اسپلینت
یکی از عوارض ایجاد شده در بدن و پا که در ناحیه استخوان تیبیا و تاندون‌های جلویی ساق پا اتفاق می‌افتد، عارضه شین اسپلینت است. این عارضه با درد شدید در ناحیه ساق پا همراه بوده و به دلیل فشارهای مکرر و مداوم و همچنین تنش های استرسی بر روی ساق پا ایجاد می شود. شاک ویوتراپی با کمک امواج پرقدرت و فراصوت شاک‌ویو موجب تحریک و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده و تاندون‌های فشرده شده و آسیب‌دیده ساق پا شده و در نهایت به کاهش درد و تورم، بهبود عملکرد و افزایش دامنه حرکتی پا کمک می‌کند.
درمان انگشت ماشه ای
Trigger finger در انگشتان دست اتفاق افتاده و موجب قفل‌شدگی ناگهانی و یا عدم خم و راست شدن انگشتان می‌شود. این عارضه بیشتر در انگشت شصت و انگشت حلقه می‌افتد و موجب اختلال حرکتی و درد و تورم و التهاب تاندون‌های انگشتان می‌گردد. شاکویوتراپی به بهبود التهابات انگشتان کمک کرده و در نهایت موجب کاهش درد و همچنین افزایش دامنه حرکتی انگشتان می‌شود.
درمان آرتروز
این عارضه موجب تحلیل و فرسایش غضروف و استخوان‌ها شده و در نهایت موجب درد و اختلال در عملکرد ناحیه آسیب دیده بدن از جمله کمر، زانو، گردن و.. می‌شود. شاک ویو با اعمال امواج صوتی با فرکانس بالا موجب تحریک و ترمیم بافت‌های آسیب دیده شده و به کنترل و جلوگیری از گسترش این عارضه و همچنین بهبود درد و دیگر عوارض ایجاد شده در بدن می‌پردازد.
درمان درد لگن
شاکویوتراپی با اعمال امواج پر قدرت صوتی به ناحیه آسیب دیده لگن موجب کاهش دردهای مزمن لگن و بهبود آسیب‌دیدگی آن شده و در صورتی که فرد به آرتروز و پوکی استخوان مبتلا باشد، نیز به کمک شاکویوتراپی از تشدید درد و بروز عارضه‌های جدید در لگن جلوگیری می‌کند.
دیگر کاربرد ها
از دیگر موارد کاربردی شاک ویو تراپی می توان به بهبود عوارضی از جمله سندروم درد تروکانتر بزرگ، درد لبه تحتانی کشکک زانو، ازگود شلاتر، درد مایو فاشیال، زخم های حاد و مزمن، ضایعات تاندون آشیل و….. نیز اشاره کرد.
عوارض شاک ویو تراپی
بعضی مواقع ممکن است بیمار بعد از درمان با عوارض موقتی مواجه شود. که این عوارض با گذشت زمان بهبود یافته و از بین خواهند رفت. عوارض شاکویوتراپی عبارتند از:
- التهاب و تورم در ناحیه آسیب دیده
- دردهای خفیف و یا شدید در ناحیه آسیب دیده
- مشکلات و ناراحتی پوستی از جمله خارش، سوزش، قرمزی و …
- لخته شدن خون و ایجاد خون مردگی و کبودی در ناحیه آسیب دیده
مراقبت‌های لازم بعد از شاکویوتراپی
به طور معمول بعد از هر درمانی مراقبت‌ها و رعایت نکاتی موجب بهبود سریع‌تر بیمار و همچنین کاهش عوارض ایجاد شده بعد از درمان می‌شوند. مراقبت‌های درمانی بعد از شاک ویو شامل موارد زیر می‌شوند:
- بعد از درمان با شاک ویو حدود ۴۸ ساعت از انجام فعالیت‌های فیزیکی با ناحیه آسیب دیده و تحت درمان خودداری کنید. به عنوان مثال بهتر است بعد از شاک ویو تراپی به مدت ۲ روز رانندگی نکنید.
- بعد از اینکه به منزل برگشتید، حتما از کمپرس‌های سرد استفاده کنید. دقت داشته باشید کمپرس را به صورت غیرمستقیم روی محل دردناک و تحت درمان بدن خود قرار دهید. این کار موجب کاهش درد و تورم شده و بهتر است، حدود دو شبانه روز و هر ۸ ساعت به مدت ۱۰ دقیقه تکرار شود.