بیماری سیور (که به آن آپوفیزیت کالکانه نیز می‌گویند) از شایع‌ترین علل درد پاشنه پا در کودکان و نوجوانانِ در حال رشد است. این بیماری، التهاب صفحه رشد در کالکانئوس (پاشنه پا) است. بیماری سیور در اثر فشارهای مکرر به پاشنه پا ایجاد می‌شود و غالبا در هنگام جهش رشد، زمانی که استخوان‌ها، ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و ساختارهای دیگرْ به سرعت در حال تغییرند، پدید می‌آید. کودکان و نوجوانان ورزشکار، به ویژه ورزش‌های دویدنی و پرشی، بیشتر در معرض این بیماری هستند. با این وجود، نوجوانانی که فعالیت کمتری دارند نیز ممکن است این مشکل را تجربه کنند، به ویژه اگر کفش‌های کاملا تخت بپوشند. در بیشتر موارد مبتلا به بیماری سیور، اقدامات ساده‌ای مانند استراحت، داروهای بدون نیاز به نسخه، تعویض کفش و تمرینات کششی و تقویتی باعث تسکین درد و بازگشت به فعالیت‌های روزانه می‌شوند.
شرح
استخوان‌های کودکان و نوجوانان ناحیه خاصی دارند به نام صفحه رشد که استخوان در آن در حال رشد است. صفحات رشد، نواحی غضروفی هستند که در انتهای استخوان‌ها قرار دارند. هنگامی که رشد کودک کامل می‌شود، صفحات رشد بسته شده و استخوان جامد جایگزین آنها می‌شود. تا زمانی که این اتفاق نیفتد، صفحات رشد ضعیف‌تر از تاندون‌ها و رباط‌های مجاور بوده و در برابر ضربه آسیب پذیرند.
اشعه ایکس از پای یک نوجوان که صفحه رشد باز کالکانئوس را نشان می‌دهد. ظاهر اشعه ایکس بیماری سیور شبیه موارد بدون علامت است.
بیماری سیور(Sever’s disease)، بر روی آن بخش از صفحه رشد که پشت پاشنه پا قرار دارد و رشد استخوان در آن رخ می‌دهد تاثیر می‌گذارد. این ناحیه رشد به عنوان نقطه اتصال تاندون آشیل عمل می‌کند – نوار بافتی قوی‌ای که ماهیچه‌های ساق پا در پشت ساق را به استخوان پاشنه متصل می‌کند.
فشارهای مکرر ناشی از دویدن، پریدن و سایر فعالیت‌های با شدت بالا می‌توانند باعث درد و التهاب در این ناحیه رشد پاشنه شوند. فشار اضافی ناشی از کشیدن تاندون آشیل در محل اتصال آن، گاهی ممکن است ناحیه را بیشتر تحریک کند.
تصویر، ناحیه‌ای را نشان می‌دهد که تاندون آشیل به استخوان پاشنه متصل می‌شود (به آن اضافه می‌شود).
علائم
علائم دردناک غالبا با دویدن، پریدن و سایر فعالیت‌های ورزشی بروز می‌کنند. در بعضی موارد، هر دو پاشنه دارای علائمند، اما ممکن است یکی از پاشنه‌ها از دیگری بدتر باشد. علائم عبارتند از:
- درد پاشنه پا و حساسیت در قسمت زیر آن
- ورم خفیف در پاشنه پا
سایه قرمز، نواحی‌ای را نشان می‌دهد که معمولا درد ناشی از بیماری سیور در آنها احساس می‌شود.
معاینه پزشک
پزشک در هنگام ویزیت، علائم و وضعیت کلی فرزندتان را شرح می‌دهد. او پا و مچ آن را به طور کامل معاینه می‌کند تا علت درد مشخص شود. در این معاینه، به استخوان پاشنه پا هم در پایین استخوان و هم در کنار آن فشار وارد می‌شود و برای کودک مبتلا به بیماری سیور، این نواحی، حساس یا دردناکند. به‌علاوه، پزشک ممکن است از فرزندتان بخواهد که راه برود، بدود، بپرد یا روی پاشنه پا حرکت کند تا ببیند آیا این حرکات علائم دردناکی را به همراه دارند یا خیر.
درمان
درمان بیماری سیور، بر کاهش درد و ورم متمرکز است. در این درمان، معمولا نیاز است فعالیت ورزشی محدود شود تا زمانی که فرزندتان بتواند از فعالیت، بدون ناراحتی یا درد زیاد پس از آن، لذت ببرد. در بعضی موارد، لازم است فعالیت چندین ماه متوقف شود و پس از آن یک برنامه آمادگی جسمانی قوی دنبال گردد. اما اگر کودکتان درد زیادی ندارد یا لنگ نمی‌زند، شاید ادامه ورزش برایش اشکالی نداشته باشد. متخصص ارتوپدی ممکن است روش‌های درمانی بیشتری توصیه کند، از آن جمله:
- پد پاشنه: کوسن‌های پاشنه‌ای که در کفش‌های ورزشی قرار داده می‌شوند می‌توانند به جذب ضربه و از بین بردن فشار بر روی پاشنه و مچ پا کمک کنند.
- پوشیدن کفش‌هایی که کمی پاشنه دارند. بالا بردن پاشنه پا می‌تواند کمی از فشار روی صفحه رشد را کاهش دهد.
- تمرینات کششی: کشش‌های تاندون آشیل می‌توانند فشار روی پاشنه را کاهش داده و به تسکین درد کمک کنند و انتظار می‌رود از بازگشت بیماری جلوگیری نمایند.
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی. داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند به کاهش درد و ورم کمک کنند.
در مواردی که شدت درد آنقدر زیاد است که راه رفتن را مختل می‌کند، ممکن است نیاز به “چکمه واکر” باشد تا پا را در طول دوره بهبودی ثابت نگه دارد.
کشش پاشنه پا. باید این کشش را در ماهیچه ساق پا و پاشنه پا احساس کنید.
نتیجه
عود بیماری سیور(Sever’s disease) غیر معمول نیست. این بیماری معمولا زمانی عود می‌کند که کودک، یک بار دیگر، فعالیت‌های ورزشی را افزایش می‌دهد. پوشیدن کفش‌های ورزشی‌ای که برای پا و پاشنه حمایت مناسبی مهیا می‌کنند، می‌تواند از عود بیماری جلوگیری کند.
وقتی رشد کودک کامل شده و صفحه رشد در پاشنه به استخوان جامد تبدیل شود، بیماری سیور دیگر عود نمی‌کند.